Afryka to drugi pod względem wielkości kontynent na Ziemi.
Zajmuje 30,37 ml km 2, czyli ponad 20,3% ogólnej powierchni lądowej świata.
Przechodzą przez niego południk 0o, obydwa zwrotniki i równik.
Większość granic Afryki to granice morskie. Afrykę opływają dwa oceany: Atlantycki i Indyjski.
Jedynym morzem Atlantyku jest opływające od północy Morze Śródziemne,
które oddziela Afrykę od Europy.
Według danych z 2012 r. Afrykę zamieszkuje ponad miliard ludzi,
co stanowi 1/7 ludności świata[]. Afryka ma najwyższy na świecie przyrost naturalny
(24‰ rocznie) i jest „najmłodszym” kontynentem na Ziemi – dzieci (0–14 lat) stanowią
ok. 44% populacji. Afryka ma też najniższy PKB na 1 mieszkańca (895 dolarów USA),
najniższą średnią długość życia (56 lat), a także największą liczbę
zakażonych wirusem HIV (ok. 24,9 mln, czyli ok. 64,3% zakażonych na całym świecie).
W kilku krajach Afryki wciąż trwają wojny domowe i innego rodzaju konflikty zbrojne.
Najgroźniejszymi punktami zapalnymi wciąż pozostają Darfur w Sudanie, Sudan Południowy,
wschodnia część Demokratycznej Republiki Konga, Czad, Wybrzeże Kości Słoniowej, Somalia,
północna część Nigerii, Libia oraz Republika Środkowoafrykańska.
Afryka jest najsłabiej zurbanizowanym kontynentem (ok. 39% ludności mieszka w miastach).
Największe miasta pod względem liczby mieszkańców to Lagos, Kair, Kinszasa, Aleksandria,
Casablanca i Abidżan (nie licząc zespołów miejskich Chartumu i Johannesburga).
Największe państwo – Algieria (2 381 740 km²), najludniejsze – Nigeria (190 mln),
najgęściej zaludnione – Mauritius (610 osób na km²); najmniejsze – Seszele (455 km²),
najmniej ludne – Seszele (83 tys.), najrzadziej zaludnione – Sahara Zachodnia (1 os./km²).
W 2020 r. wskaźniki klimatyczne w Afryce charakteryzowały się ciągłym ociepleniem temperatur,
coraz szybszym wzrostem poziomu morza, ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi i klimatycznymi,
takimi jak powodzie i susze, oraz powiązanymi niszczącymi skutkami; gwałtowne kurczenie się
ostatnich pozostałych lodowców we wschodniej Afryce, które w niedalekiej przyszłości mają się
całkowicie stopić, sygnalizuje groźbę nieuchronnych i nieodwracalnych zmian w systemie Ziemi.
Jedziemy do Azji
Azja razem z Europą tworzy Euroazję, największy kontynent
na Ziemi. Z powodów histroycznych i kulturowych sama Azja
bywa również nazywana kontynentem. Nazaywana jest często
kontynentem wielich kontrastów geograficznych.
Z powodów historycznych i kulturowych sama Azja bywa również nazywana kontynentem
(zob. alternatywne listy kontynentów). Nazywana jest często kontynentem wielkich kontrastów geograficznych.
Sąsiaduje z Europą od zachodu, Afryką od południowego zachodu, Oceanem Indyjskim i Australią
od południowego wschodu oraz Pacyfikiem od wschodu. Dokładny przebieg zachodniej granicy geograficznej
przedstawiony jest w haśle granica Europa-Azja.
Obszar Azji to 44,6 mln km² powierzchni lądów, co stanowi około 30% powierzchni wszystkich lądów.
Ma charakter wyżynno – górski (wyżyny stanowią 75% powierzchni tego kontynentu
– średnia wysokość Azji stanowi prawie 1000 m n.p.m.). Azję zamieszkuje 4436,33 mln ludzi,
co daje 99,9 osób na km² (dane z 2016 roku).Skrajnym punktem na północy jest przylądek
Czeluskin (77°43′N), na południu przylądek Piai (1°16′N), na zachodzie zaś przylądek
Baba (26°05′E), a na wschodzie przylądek Dieżniowa (169°40′W).
Rozciągłość równoleżnikowa równa jest około 8600 km, zaś rozciągłość południkowa 8400 km.
Linia brzegowa, wraz z wyspami, wynosi powyżej 70 000 km długości.
Płyniemy do Australii
Nazwa "Australia" pochodzi od łacińskiego określenia
"Terra Australis", czyli "Ziemia Południowa". W dawnej
Europie wierzono, że na półkuli południowej znajduje się
naprawdę duży kontynet. Ostatecznie nazwa ta przypadła
kontynetowi o wiele mniejszmu niż zakładano.
Nazwa Australia odnosząca się do kontynentu pochodzi
od określenia Terra Australis Incognita, jakiego używali
Europejczycy do połowy XVIII w. Po łacinie: terra – ziemia,
australis – południowa, incognita – nieznana.
Była to nazwa hipotetycznego ogromnego kontynentu jakiego
spodziewali się na półkuli południowej. Ostatecznie,
podobną nazwę dostała o wiele mniejsza niż zakładano Australia.
Australia to szósty pod względem wielkości kraj świata, położony na kontynencie
australijskim będącym najmniejszym spośród wszystkich kontynentów.
Najgęściej zaludnione jest wschodnie i południowo-wschodnie wybrzeże.
Australia leży na półkuli południowej i wschodniej. Jest to jeden z najbardziej
płaskich kontynentów ze średnią wysokością 330 m. Obszar pustynny zajmuje
powierzchnię większą niż na jakimkolwiek innym kontynencie; 2/3 powierzchni
leży w klimacie suchym lub półsuchym. Linia brzegowa Australii jest mało rozwinięta,
wzdłuż całego wybrzeża o długości 19 tys. km napotkać można jedynie dwie duże zatoki:
Zatokę Karpentaria i Wielką Zatokę Australijską. Najwyższy szczyt Góra Kościuszki
odkryty, zdobyty i nazwany przez Pawła Edmunda Strzeleckiego wznosi się
na wysokość 2228 m n.p.m. Pod powierzchnią 22% kontynentu znajduje się
Wielki Basen Artezyjski, zawierający w przybliżeniu
64 900 kilometrów sześciennych (km³) wody gruntowej.
Australijska wyłączna strefa ekonomiczna jest trzecią co do wielkości na świecie.
Teraz odwiedzamy Amerykę Południową
Ameryka Południowa to kontynet o powierzchni
17,8 mln km2, leżący na półkuli zachodniej
oraz wiekszej części na półkuli południowej, a wmniejszej
- na półkuli północnej. Niekeidy uważana jest również
za subkontynet Ameryki.
Amerykę Południową oblewa od wschodu Ocean Atlantycki,
a od zachodu Ocean Spokojny. Od północy, przez Przesmyk Panamski
oraz Morze Karaibskie, kontynent graniczy z Ameryką Północną.
Jego powierzchnię zajmuje 13 państw: Argentyna, Boliwia, Brazylia,
Chile, Ekwador, Gujana, Kolumbia, Paragwaj, Peru, Surinam, Urugwaj,
Wenezuela, Trynidad i Tobago oraz dwa terytoria zależne:
Gujana Francuska należąca do Francji i brytyjskie Falklandy.
Powierzchnia Ameryki Południowej zajmuje 17 840 000 km²
i w 2010 roku zamieszkiwało ją ponad 396 mln osób
co stanowiło 5,79% ludności świata[3]. Powierzchniowo, wśród kontynentów,
Ameryka Południowa zajmuje czwarte miejsce (za Azją, Afryką oraz Ameryką Północną).
Największym miastem jest mające prawie 20 mln mieszkańców São Paulo.
Podążamy do Ameryki Północnej
Ameryka Północna to kontynet o powierzchni
24 242 000 km2(co stanowi 16.3% całkowitej
powierzchni lądów na kuli ziemskiej), położnoy na półkulach:
północnej i zachodniej. Do Ameryki Północnej należy
Ameryka Środkowa.
W Ameryce Północnej zaznacza się przewaga gór i wyżyn nad nizinami
– średnia wysokość nad poziomem morza to 781 m. Najwyższym punktem jest Denali
(znany też jako McKinley – 6194 m) na Alasce, natomiast najniższy znajduje się
w Dolinie Śmierci (86 m p.p.m.). Ponad 64% powierzchni leży powyżej 300 m n.p.m.
Wzdłuż zachodnich brzegów Kordyliery (aktywne sejsmicznie) z wewnętrznymi wyżynami
(Kolorado, Meksykańska), wewnątrz Wielkie Równiny i Niziny Wewnętrzne,
na wschodzie Appalachy. Wybrzeża wschodnie nizinne. Klimat od okołobiegunowego
na północy przez umiarkowany, podzwrotnikowy i zwrotnikowy do równikowego w Ameryce Środkowej.
W Kordylierach klimaty górskie. Głównymi rzekami są:
Missisipi z Missouri, Mackenzie, Jukon, a jeziorami: Górne, Huron, Michigan,
Wielkie Jezioro Niedźwiedzie, Wielkie Jezioro Niewolnicze, Erie.
Na północy pustynie arktyczne, tundra, lasy iglaste, ku południu przechodzą
w lasy mieszane i liściaste, w części środkowej prerie, na pd.-zach.
półpustynie i pustynie. W Kordylierach górskie lasy iglaste
i roślinność alpejska, na wybrzeżach Ameryki Środkowej lasy równikowe.
Fauna zróżnicowana: wół piżmowy, renifer karibu, jeleń wirginijski,
niedźwiedzie (baribal, grizzly), bizon amerykański (w rezerwatach).
Wracamy do Europy
Europa to kontynent o powierzchni 10,2 mln km2,
stanowi około 2% całęj powierzchni kuli ziemskeij.
Europa zajmuje 1/5 Euroazji i jako jej najwiekszy półwysep
jest najbardziej wysunieta na zachód.
Europa – część świata leżąca na półkuli północnej,
na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej.
Jest uznawana za kontynent, albo za część świata tworzącą
wraz z Azją kontynent Eurazję.
Europa leży w całości na półkuli północnej, na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej.
Od północy kontynent ten oblewany jest przez Ocean Arktyczny,
od zachodu przez Ocean Atlantycki, a od południa przez będące częściami
Atlantyku Morze Śródziemne i Morze Czarne. Europę od Azji oprócz granicy
lądowej oddzielają również cieśniny Bosfor i Dardanele,
od Afryki cieśniny Gibraltarska i Sycylijska[9],
natomiast od Ameryki Północnej Cieśnina Duńska pomiędzy Grenlandią a Islandią.
Podróż dookoła świata pozwoli Ci zwiedzić wiekszość
kontynetów, zawitać do wielu państw i zobaczyć dziesiątki
miast. Umożliwa dotarcie do miejsc, które ze względu na
duże odległości są rzadko odwiedzane
